1. Bölüm Ders 1: Mobil Teknoloji
- Mobil Teknoloji Dünyası ve Tarihçe
Mobil cihazların geçmişi oldukça eskilere dayanıyor. Eğer ilk tek yönlü iletişim kurabilen cihazı da katarsak tarihi 1921’e kadar uzanır. IBM firması tarafından cep telefonu ve bilgisayarı birleştiren ilk cihaz ise 1993 yılında Simon telefonudur. Günümüze kadar birçok farklı firma tarafından üretilmeye başlayan ve akıllı cihaz sektörü adı verilen PDA (Kişisel cep bilgisayarı) ‘lar hayatımızın her alanı içerisine girmiştir.
Gelişen teknolojiden en büyük payı mobil cihazlar almıştır. Bebeklerin ellerine kadar düşen bu mobil cihazların kullanımı hızla ilerlemektedir. Her alanda bilişim teknolojileri ile her geçen gün artan internet kullanımı mobil yazılım alanında kendini göstermeye başlamıştır.
2018’in 2.çeyreğinde İnternet, sosyal medya ve mobil kullanıcı istatistiklerine baktığımızda 4.08 milyar internet kullanıcısı, dünya nüfusunun %54’ünü, 3.29 milyar sosyal medya kullanıcısı, dünya nüfusunun %43’ ü, 5.06 milyar mobil kullanıcısı, dünya nüfusunun %66’ sını, 3.08 milyar mobil sosyal medya kullanıcısı, dünya nüfusunun %41’ini ifade etmekte olduğunu görürüz. [1]
Apple iPhone cihazını 2007 yılında duyurması ile mobil cihazlar pazarında yeni gelişmeler gözlenmiştir. Bu cihaz ile Apple firması ürünün cep telefonu olması dışında, hem iPod hem de internet özelliğini birleştiriyordu. Öncesinde daha yavaş çalışan mobil cihazlar, bu yenilikten sonra yüksek çözünürlüklü dokunmatik ekranlara, güçlü işlemci ve ram yapısına, hızlı internet ağlarına (2G, GPRS, EDGE, 3G, HSPA) kavuştular. Web sayfalarını ve uygulamaları akıllı telefonlar üzerinden tam ekran olacak şekilde ve hızlı görüntülemek, iki parmakla büyütme ve kaydırma yapma işlemi mümkün hale geldi.
İlk defa App Store, Haziran 2008’de açıldığında sadece 500 Adet uygulama vardı. Ekim 2011’de bu sayı yarım milyonun üzerinde bir sayıya ulaşırken 2017 yılının başında 2,2 milyon uygulama vardı. Ve halen günlük bini üzerinde yeni uygulama ekleniyor.
[1] https://wearesocial.com/blog/2018/01/global-digital-report-2018 :12.12.2018
- Mobil işletim sistemleri
 Şekil 2: Mobil işletim sistemleri |
İşletim sistemi, donanımın doğrudan kontrolü ve yönetiminden, tüm sistem işlemlerinden ve uygulama programlarını çalıştırmaktan sorumlu olan en temel programdır. Donanımlar hızla gelişip karmaşık bir hal alırken bu donanımların ne şekilde çalışacaklarını, kaynak yönetimini düzenleyen ve arada köprü olan yazılımlar işletim sistemleridir.
Tablet bilgisayarlar, akıllı telefonlar, PDA’lar gibi taşınabilir aygıtlar için özel olarak hazırlanan işletim sistemlerine mobil işletim sistemleri adı verilir.
Şu an en çok kullanılan ve popüler olan mobil işletim sistemleri Android, iOS ve Blackberry gibi işletim sistemleridir. Nokia akıllı cihaz piyasasında tutunamasa da Windows Phone 8 işletim sistemi ve diğer mobil cihaz üreticileri de yeni ürünler çıkarmaya devam ediyor. Kısa zaman önce Linux dünyasından tanınan Ubuntu da telefonlara ve televizyonlara kullanılmaya başlandı. Bunlardan başka ismini çokça duyduğumuz, kullandığımız işletim sistemleri de oldu ancak mobil cihaz sektöründe ki hızlı değişime ayak uyduramadıklarından yok olmaya başladılar. Bunlardan en bilineni Nokia telefonlardan tanıdığımız Symbian işletim sistemiydi.
Şekil 3: 2012-2018 yılları arası Mobil işletim sistemi kullanım grafiği
Genel olarak baktığımızda Symbian, Windows Mobile – Microsoft, MeeGo, Bada – Samsung, webOS, Maemo, Palm OS, Verdict gibi mobil işletim sistemleri unutulan ya da az tercih edilen mobil işletim sistemlerindendir. Fakat iOS, Android ve Blackberry piyasa da en çok tercih edilen mobil işletim sistemi oldular. Türkiye’de mobil işletim sistemi kullanım oranına baktığımızda ise Android: %78.65 iOS: %20.12 Windows Mobile: %0.34 Samsung: %0.45 Series40: %0.18 Symbian: %0.1 diğer:%0.04 olduğunu görüyoruz. [1]
| Şekil 4: Türkiye’de çok kullanılan işletim Sistemleri |
Mobil işletim sistemleri bilgisayarlar için tasarlanan işletim sistemleri gibi farklı özelliklere ve yapılar sahip olabilirler. Farklı geliştiriciler tarafından üretilen bu yazılımlar bazen açık kaynak kodluyken bazen de kapalı kaynak koduyla kullanıcıya sunulmaktadır.
Türkiye piyasasına henüz girmemiş olsa da Firefox OS işletim sistemi de yurt dışında 100 dolar fiyatı altında ki cihazlar için tercih edilmektedir.
- Andoid İşletim Sistemi:
Android işletim sistemi Google ve Open Handset Alliance tarafından, mobil cihazlar için geliştirilerek 23 Eylül 2008’te piyasaya sürülen yazılımdır. Akıllı telefonlar ve tabletler gibi dokunmatik ekranlı mobil cihazlar için Linux tabanlı olarak özgür ve ücretsiz dağıtılan bir işletim sistemidir. Sistem açık kaynak kodlu olsa da, kodlarının ufak ama çok önemli bir kısmı Google şirketi tarafında saklıdır. C++, C ve Java dili ile kodlanmıştır.
2. Apple IOS İşletim Sistemi:
iOS Apple’ın başlangıçta iPhone için geliştirdiği ancak daha sonra iPod touch ve iPad’de de kullandığı ve 29 Haziran 2007’de piyasaya sunduğu mobil işletim sistemidir. C++, Objective-C ve Swift dili ile yazılmıştır.
3.Windows Phone İşletim Sistemi:
Microsoft firması tarafından geliştirilmiş ve 21 Ekim 2010’da piyasaya sürülmüş olan işletim sistemi Windows Mobile serilerinin devamı niteliğinde bir mobil işletim sistemidir. C++ programlama dili ile yazılmıştır.
4. RIM BlackBerry İşletim Sistemi:
BlackBerry marka akıllı telefonlar için geliştirilerek 1999 yılında piyasaya sürülen mobil işletim sistemidir. C++ programlama dili ile yazılmıştır.
5. MeeGo İşletim Sistemi:
Intel ve Nokia tarafından geliştirilmiş, Mayıs 2010 tarihinde piyasaya sürülmüş bir açık kaynaklı bir mobil işletim sistemi projesidir. MeeGo işletim sistemi öncelikle olarak akıllı telefonlar, navigasyon cihazları, akıllı televizyonlar, giriş seviyesi masaüstü bilgisayarlar, Netbooklar, Laptoplar, tabletler ve PDA (Kişisel cep bilgisayarları)’ ları hedeflemiştir. C++ programlama dili ile yazılmıştır.
6. WebOS İşletim Sistemi:
LG webOS, Linux çekirdeği üzerinde çalışan ve ilk olarak 2009 yılında piyasaya sürülen bir mobil işletim sistemidir. Palm tarafından geliştirildi ve 2013 yılında LG firması tarafından satın alındı. C++, Qt programlama dilleri ile yazılmıştır.
7. Maemo İşletim Sistemi:
Maemo, Nokia’nın akıllı telefonlar ve tablet bilgisayarlar için geliştirerek 2009 yılında piyasaya sürdüğü açık kaynaklı ve Debian tabanlı bir mobil işletim sistemidir. C++, Mono, C# programlama dilleri ile yazılmıştır.
8. Firefox OS İşletim Sistemi:
Mozilla tarafından telefonlar için geliştirilerek 2019 yılında piyasaya sürdüğü Linux tabanlı açık kaynak bir işletim sistemidir. HTML5, Cascading Style Sheets, JavaScript, C++ programlama dilleri ile yazılmıştır.
9. kaiOS İşletim Sistemi:
Google tarafından desteklenen ve piyasaya sunum tarihi 2017 olan web bazlı mobil işletim sistemidir. CSS (Cascading Style Sheets), JavaScript programlama dilleri ile yazılmıştır.
[1] http://gs.statcounter.com/os-market-share/mobile-tablet/turkey :14.12.2018
Bu ve devam edecek anlatımların tamamı ve sınavlar
alt domaininde yayındadır. Tezimi paylaşıma açıyorum. Alın teridir, lütfen paylaşırken kaynak belirtmeyi unutmayın.
